SITMA, SARIHUMMA VE ZİKA İLE MÜCADELEDE ERKEK SİVRİSİNEKLERİN DUYMA YETİSİNİ KAYBETMESİ ETKİLİ OLABİLİR

Duyma yetisini kaybeden erkek sivrisineklerin çiftleşme özelliklerini yitirdiğini ortaya koyan çalışmanın ardından bu durumun sarıhumma, sıtma ve Zika virüsü gibi sivrisineklerle yayılan hastalıkların önlenmesinde etkili olabileceği belirtildi.

ABD'deki California Santa Barbara Üniversitesinden bilim insanları, yılda yaklaşık 400 milyon kişiye sarıhumma, Dang humması ve Zika virüsü bulaştıran "Aedes aegypti" adlı sivrisineklerin çiftleşme durumlarını inceledi.

Eşlerini bulmak için kanat çırpma seslerinden yararlanan sivrisineklerin duyma yetilerini kaybetmeleri halinde diğer duyuları yardımıyla çiftleşip çiftleşemeyeceklerini gözlemlemek isteyen araştırmacılar, bu sivrisineklerden bazılarının Geçici Reseptör Potansiyeli Va (TRPVa) protein kanallarını CRISPR-Cas9 genom düzenleme teknolojisi aracılığıyla devre dışı bıraktı.

Bunun üzerine araştırmacılar, sese duyarlı olmalarını sağlayan TRPVa proteinleri engellenen ve işitme duyusunu yitiren bu sivrisineklerin dişilerinin gecikmeli de olsa çiftleşebildiğini, ancak erkek sivrisineklerin çiftleşme ve üreme özelliklerini tamamen kaybettiğini gördü.

Araştırmacılar, bu çalışma sonucunda ulaşılan bulguların sıtma, sarıhumma ve Zika virüsü gibi sivrisineklerle yayılan hastalıkların önlenmesinde etkili olabileceği değerlendirmesinde bulundu.

Almanya'daki Oldenburg Üniversitesinden Dr. Joerg Albert, konuya ilişkin BBC'ye verdiği demeçte, söz konusu araştırmanın, işitmenin sivrisinek üremesi için sadece önemli değil aynı zamanda zorunlu olduğunu gösteren ilk doğrudan çalışma olduğunu belirtti.

Albert, duyma yetisini kaybeden erkek sivrisineklerin, virüsü insanlara taşıyan dişi sarıhumma sivrisineklerinin neslinin tükenmesine yol açabileceğini ifade etti.

Araştırma "Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)" dergisinde yayımlandı.

AA