BURDUR'DA ZAMANIN TANIĞI: TAŞ ODA KONAĞI

MİNE KAYA- ÖZEL HABER

Taş Oda Konağı Etnoğrafya Konağı: Osmanlı Sivil Mimarlık Örneği 17. Yüzyıl Eseri

Burdur'un tarihi Yukarı Pazar mevkiinde (Pazar Mahallesi, Veyis Sokak’ta) bulunan Taş Oda Konağı, 17. yüzyıl Osmanlı sivil mimarlık örneklerinden biridir.

Konak, Kınalı Aşiretinden Emin Bey tarafından 17. Yüzyılda yaptırılmıştır.

Taş oda Konağının ismini, kesme taştan yapılmış başodadan aldığı söylenmektedir.

Özgün mimarisiyle tarihe ışık tutuyor

Geniş bir bahçe içerisinde yer alan bina iki katlıdır. Yapının birinci katı taş, ikinci katın yapında ise kerpiç ve ahşap yapı malzemesi kullanılmıştır.

Alt kat: taşın gücü ve estetiği

Bahçenin batı kısmında konumlandırılmış olan konağın alt katı, sivri kemerli ahırın yanında bulunan iki büyük, bir de küçük odadan oluşmaktadır.  Kesme taş kullanılarak yapılmış olan, sivri kemerli, mazgal delikli iki penceresi bulunan bu odalarda Osmanlı döneminin mimari zarafeti kendini gösterir.

Binanın zemin katına çıkışı sağlayan merdiven sahanlığının alt bölümünde bir çeşme bulunmaktadır. Bu çeşme, kesme taş bloklar kullanılarak inşa edilmiştir. Bugün hala kullanımda olan çeşme, konağa estetik güzellik katmaktadır.

Üst kat: kerpiç ve ahşabın uyum dansı

Binanın ikinci katına, ahşap korkuluklu merdivenlerle çıkılıyor ve merdivenler, üst kattaki sofaya açılıyor. Ziyaretçileri, dikdörtgen biçimli sofanın güney ve batı cephesi boyunca sıralanmış olan odalar karşılamaktadır. Bütün bu odaların kapıları da sofaya açılan bir düzenleme sunar.

Sofanın sağ tarafında (kuzey kısım) baş oda yer almaktadır. Baş oda, Taş Oda Konağı’nın en eski ve en iyi korunmuş bölümüdür.  Yüklük, dolaplar, davlumbazlı ocak, seki bölümü ve altın-gümüş varak kaplı süslemeleri bu odanın zengin iç mekanını oluşturur.

Özellikle Baş odanın doğu duvarı ve altındaki sivri kemerli iki yanı açık ahır kısmı kesme köfeki taşındandır.

Üst katta baş odanın dışında dört oda daha bulunmaktadır. Sofanın güneyinde dipte bulunan sandık odasında göbekli ahşap tavan vardır. Yüklüklerin yanında ise alçıdan karşılıklı iki şerbetlik göze çarpmaktadır.

Sofada oturanların çevreden görünmemesi için ahşap kafeslerle çevrilmiş olduğu görülür.

Sofanın çatı kısmının ahşap çıtalarla çakma tekniğinde yapılmış olduğu, çıtalar ve çıtalar arasındaki büyüklü küçüklü üçgenler mavi, kırmızı ve yeşil renklerle boyanmış olduğu görülmektedir.

Başoda: Taş Oda’nın baş tacı

Bol pencerelerle ışıklandırılmış olan bu oda, Taşoda Konağı’nın en görkemli odasıdır. Ahşap yüklük, dolap, davlumbaz, tavan ve pencere pervazlarının kalem işi altın-gümüş varak kaplı süslemeleriyle öne çıkmaktadır. Kuzey yönde tabandan yükseltilmiş seki odayı ikiye ayırdığı gibi, tavanı da ikiye bölmektedir. Bu ayırma, sofadaki gibi duvarlara bitişik yükselen, üzerleri kalem işi enine zikzak motiflerle süslü, alt ve üst kısımları kum saati biçimli-oymalı beş yüzlü sütün çelerdir. Bu sütün çelerin aynısı tavana da yatay olarak yapılmıştır. Odanın girişinde yüklük boyunca zeminden alçaltılmış dar bir pabuçluk yer alır.

Işığın ve estetiğin buluşma noktası

Taş odanın en eski ve diğer bölümlerine göre daha iyi korunmuş bölümü olan baş odanın ışıklandırılması iki yönden, iki sıralı pencerelerle sağlanmaktadır. Sofaya ve dışa bakan pencereler iki sıra halinde olup üst sıradakiler geometrik desenli, renkli vitraylı tepe pencereleridir. Alt sıra pencerelerin dış kısımları demir lokmalı parmaklıklı, düz ahşap kepenklidir. İç kısımları ise, pervazlar kalem işi çiçek motifli ve pencere ve dolap aynalarında alçı kabartma ve altın varak kaplı harflerle Osmanlıca ve Farsça olarak yazılmış birer mısralık, konağı ve sahibini öven yazılar bulunmaktadır.

Sanat ve zanaat harmanı

Dolap ve pencerelerin üzerinde altın yaldızla, konak sahibine methiyeler yazılmıştır. Yüklüğün üzerinde tavana kadar olan bölümde mihraplar içinde vazolar ve çeşitli süs bitkileri kalem işiye süslenmiştir.

Bursa kemeriyle ikiye ayrılmış olan ahşap tavanda daire ve yıldız biçimli süsler bulunmaktadır. Yıldızlar kalem işi kabartma tekniğiyle yapılmıştır; altın ve gümüş varaklıdır. Altıgen tavan bordürü stilize çiçek motifleriyle süslüdür.

Diğer Odalar: Sofanın Güneyindeki Şerbetlik ve Dört Oda

Burdur'un tarihine ışık tutan bu Osmanlı eserinin üst katında baş oda dışında dört oda daha bulunmaktadır. Bu odaların sofaya açılan ahşap kapaklı pencereleri, sofadan odalara ışık girmesini sağlamaktadır. Sofanın güneyindeki şerbetlik, göz alıcı ahşap tavanıyla dikkat çeker. Yüklüklerin yanında yer alan alçıdan yapılmış iki şerbetlik, Taş Oda'nın detaylı mimarisine eşsiz bir katkı sağlar. Başodanın bitişiğindeki oda bir kapı ile Başodaya geçişlidir.

Kültürel mirasımızın önemli bir parçası niteliği taşıyan Taşoda Konağı, barındırdığı sanatsal dokunuşlarla geleneksel Türk evi karakterini yansıtmaktadır.

Dış çekimlerin vazgeçilmez noktası

Tarih ve kültür kokan konak, kültürel ziyaretler ve restoran hizmetinin yanı sıra özel günler için de muazzam bir dış çekim noktasıdır. Özellikle Burdurlu gelin ve damatların uğrak noktası olan Taşoda’da özel günler ölümsüzleştiriliyor.

Restorasyon: Tarih ve lezzetin buluşma noktası

Burdur Taşoda Konağı’nın 1978 yılında Kültür Bakanlığınca başlanan restorasyon çalışmaları, 1988 yılında tamamlanmıştır. Restorasyonu tamamlanan konak, bu tarihten 2013 yılına kadar etnoğrafya konağı olarak hizmet vermiştir. Burdur Valiliği tarafından, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’ne devri yapılan Taşoda Konağı 2013 yılına gelindiğinde, müze işlevinin yanında ayrıca kahvaltı salonu olarak da yerli ve yabancı ziyaretçilerinin hizmetine girmiştir. MAKÜ Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu bünyesinde halkça açık olarak kahvaltı hizmetleri sunmakta olan konak, 2023 yılında Lavanta Tepesi Hotel Spor Tesisleri bünyesine geçirilerek yeni bir restorasyon çalışmasına girmişti. Yapılan son restorasyon çalışması da 11 Aralık 2023 Pazartesi günü itibarıyla tamamlanarak konak, bir kez daha ziyaretçilerinin hizmetine yeniden girdi.

Taşoda 2023 restorasyonu: Konak kısmı çalışmaları

Yapılan son restorasyon çalışması kapsamında konak içerisinde aslına uygun olarak yapı güçlendirmesi yapıldı. Bu kapsamda; oluklarda ve tahta akşamlarda iyileştirmeler yapıldı, Tavan motiflerinde renk canlandırması ve bazı alanlarda boya iyileştirmeleri yapıldı.

Taşoda 2023 restorasyonu: Kahvaltı salonu ve restoran

Taşoda Konağı’nda 2013 yılından beri hizmet vermekte olan kahvaltı salonunda konsept genişletildi. Konağın restoran kısmında kahvaltının yanı sıra artık, öğle ve akşam yemeği hizmeti de verilmeye başlandı. Yöresel yemekler restoranı olarak hizmet vermeye başlayan Taşoda Konağı’nın ayrıca, özel gün ve davetler için de vatandaşlara kiralanmaya başlandığı bildirildi.

Taş Oda Konağı etnoğrafya evi ziyaret: ücret ve günleri

Haftanın her günü ziyarete açık olan Taşoda Konağı, biletsiz bir şekilde ücretsiz olarak ziyaret edilebiliyor.

Kış saati uygulaması: kış sezonu boyunca 09.00 – 21.00 saatleri arasında hizmet vermektedir.

Yaz saati uygulaması: yaz sezonu boyunca 09.00 – 00.30 saatleri arasında hizmet vermektedir.

Konağın müze ve restoran kısmı aynı saatlerde hizmet veriyor.

Mine Kaya