ATSO BAŞKANI DAVUT ÇETİN’DEN NİSAN AYI ENFLASYON DEĞERLENDİRMESİ; ENFLASYON VERGİSİNİN YÜKÜ ORTA VE ALT GELİR GRUPLARINDA ÇOK DAHA AĞIR

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Nisan ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Ekonominin sağlıklı bir yapıda işlemesinin ana unsurlarından birisinin fiyat istikrarı olduğunu vurgulayan Başkan Çetin, ekonomik göstergelere ilişkin belirsizliği azaltacak, enflasyon beklentilerini netleştirecek güvene dayalı bir politika setinin uygulamaya konması gerektiğini dile getirdi.
Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti: “2022 Nisan ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de yüzde 7,25, Yİ-ÜFE’de yüzde 7,67 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında yüzde 69,97, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 121,82 olmuştur.
Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış yüzde 13,38 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” grubunda gerçekleşmiştir. Bunu yüzde 7,43 ile “konut”, yüzde 6,96 ile “giyim ve ayakkabı” grupları izlemiştir. Yıllık bazda ise en yüksek artışların sırasıyla %105,86 ile “ulaştırma” yüzde 89,10 ile “gıda ve alkolsüz içecekler”, yüzde 77,64 ile “ev eşyası” gruplarında gerçekleştiği görüyoruz.
Nisan ayında en yüksek artış gösteren ürün %69,30 ile kuru soğan
7,25 puanlık Nisan ayı enflasyonun yüzde 48’i yani 3.47 puanı gıda, 1.05 puanı konut, 0.92 puanı da ulaştırma gruplarından kaynaklandığı görülmektedir. Bu grupların, orta ve düşük gelir düzeyindeki tüketicinin harcama sepetindeki ağırlıkları üst gelir grubuna göre çok daha yüksektir. Dolayısıyla enflasyon vergisinin yükü işletme ve hane halkı düzeyinde orta ve alt gelir grupları için çok daha ağır seyretmektedir.
Nisan 2022'de, endekste kapsanan 409 maddeden, 337 maddenin ortalama fiyatında artış gerçekleştiğini görüyoruz. Nisan ayında en yüksek artış gösteren ürün %69,30 ile kuru soğan olurken bu ürünü yüzde 45,27 ile kıvırcık ve yüzde 42,26 ile domates izlemiştir. Madde sepetindeki en fazla yıllık artış gösteren ürünlere baktığımızda pandemi sonrası talep artışının da etkisi ile “yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar”ın yüzde 591 ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Bu kalemi yüzde 343 ile patates, yüzde 267 ile patlıcan fiyatlarındaki artışlar izlemektedir.
Üretici üzerindeki maliyet baskısı artmaya devam ediyor
Yİ-ÜFE ise, 2022 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 7,67, dört aylık yüzde 39,23 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 121,82 olmuştur.
Yİ-ÜFE ve TÜFE makasının, Nisan ayında da açılmaya devam ettiğini yani üretici üzerindeki yükün artırmaya devam ettiğini görüyoruz. Talepteki daralma nedeniyle birçok sektörde maliyet artışları fiyatlara yansıtılamamaktadır. Diğer taraftan enerji ve emtia maliyetlerindeki yüksek seyir, ABD Merkez Bankası’nın faiz artırma süreci ile doların tüm para birimlerine karşı güçlenmesi, Rusya Ukrayna savaşı gibi riskler girdi maliyetleri üzerindeki baskıyı devam ettirmektedir.
Ekonominin sağlıklı bir yapıda işlemesinin ana unsurlarından birisi fiyat istikrarıdır. İş dünyası geleceğe ilişkin beklentiler ve veriler üzerine işlerini, yatırımlarını planlamakta ve bütçesini yönetmektedir. TCMB’nin 28 Ocak’ta açıkladığı yıl sonu enflasyon tahminini 3 ay sonra yüzde 23,2’den yüzde 42,8’e çıkardığı bir ortamda bu planlamayı yapmak son derece güçtür. Dolayısıyla ekonomik göstergelere ilişkin belirsizliği azaltacak, enflasyon beklentilerini netleştirecek güvene dayalı bir politika setinin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiği açıktır.
Batı Akdeniz’de lokanta ve oteller grubunda talep etkisi
Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda yüzde 6,76, dört aylık bazda yüzde 32,49 ve yıllık bazda yüzde 73,71 olarak gerçekleşmiştir.
Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış yüzde 13,72 ile “gıda ve alkolsüz içecekler”, yüzde 9,24 ile “lokanta ve oteller” ve yüzde 7,42 ile “giyim ve ayakkabı” harcama gruplarında olmuştur. Turizmdeki canlanmanın ve sektördeki talep artışının “otel ve lokanta” grubunda fiyatları ülke geneline nazaran daha fazla yukarı çektiğini görüyoruz.
Yıllık enflasyonda ise en yüksek artış yüzde 113,92 ile “ulaştırma”, yüzde 89,23 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” ve yüzde 77,13 ile “ev eşyası” gruplarında gerçekleşmiştir. Bölgemizde enflasyonun aylık bazda Türkiye ortalamasının altında, dört aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür.”

Haber Merkezi