700 YILLIK GELENEK BURDUR’DA DEVAM EDİYOR

Karamanoğulları Beyliğinden kalan 700 yıllık “Kütük Atma” geleneği Burdur ve çevre illerde yaşatılıyor.

Karamanoğulları Beyliğinin bir geleneği olan ve ailenin ilk erkek bebeğinin dünyaya gelmesinden dolayı, 700 yıl öncesine kadar dayanan “Kütük Atma” geleneği Burdur ve çevre illerde hala daha gerçekleştiriliyor. Yapılan bu gelenekte, erkek bebeğin dünyaya geldiği evin yüksek bir yerinden aşağıya kütük atılıyorken, anneye de maniler söylenir. Bunun yanında davul zurna ile halk oyunları gerçekleştirilmektedir.

Bu gelenek Burdur’un Merkez, Yeşilova, Tefenni, Karamanlı ve Antalya’nın Korkuteli gibi ilçe ve köylerinde yapılmaya devam ediyor.

Kütük atma geleneğinde, ailede doğan ilk erkek çocuğun babasının arkadaşları tarafından davul zurna eşliğinde halk oyunları oynanır.

Yaklaşık olarak 700 yıl önce Karamanoğulları Beyliği'nin geleneği olan ve nesilden nesile günümüze kadar gelen bu gelenekte, erkek bebeğin doğduğu evin yüksek bir yerinden aşağıya kütük atılmaktadır. Gelenek genellikle doğan ilk erkek bebeğin kırkı içinde atılır. Kütük atılacak eve önceden kütük atılacağı haber verilir. Aile kabul ederse kütük atılır. Çünkü  kütük atanlara koyun kesilip yemek pişirilir, dağıtılmak üzere de çerez hazırlanır, törene katılan davetlilere ikram edilir. Kütük atmaya gelenler sadece erkeklerdir. Kütük dama çıkarılmadan önce hazırlanır. Kütük atacaklar, aralarında topladıkları parayı al yazmaya çıkınlayıp kütüğe bağlarlar. Al yazmaya çıkınlanan şey, bölgelere göre değişiklik göstermektedir. Bazı bölgelerde  demir para yerine altın, al yazma yerine mendil bağlanır.

  

 

 

Kütüğün üzerindeki al yazma, baba tarafından çıkarılır sonra kütük erkek bebeğin düğününe kadar saklanmak üzere güvenli bir yere kaldırılır. Kütük üzerindeki demir paralar alındıktan sonra al yazma, baba tarafından erkek bebeğin annesinin boynuna asılır.

Bu gelenek, ailenin soyunun devamının sağlaması ve orduya asker olacak erkek çocuğun yetiştirilmesinin sevincinden dolayı sürdürülen bir gelenektir ve yüzyıllardır sürdürülerek, nesilden nesile aktarılmıştır.

Geleneğin amacı, aileye yeni katılan erkek bebeğin duyurusunun yapılması için gerçekleştirilen gelenek, davul zurna ile başlar. Sonrasında erkek bebeğin annesine seslenilerek maniler söylenir. Hayır duası yapılır.

Daha sonra kütük dama çıkarılır. İki kişi tarafından özellikle kiremitlere vurulup kırılarak aşağı oğlanın babasına seslenilir. Oğlunun adı ne? Üç kere seslenip çocuğun adı öğrenildikten sonra kütük kaldırılıp indirilerek şu mani söylenir:

“Oğlunun yaşı uzun olsun.
Oğlunun ömrü uzun olsun.
Düğünü güzün olsun.
Ardıç gibi kollu olsun.
Dağa gitsin, üç yük odun etsin.
Keklik gibi dilli olsun.
Dağda, koyun kışlatsın,
Ovada, çifti işlesin.
Alacağı kız güzel olsun.
Babası gibi döllü olsun.
Dağda koyun kışlatsın.
Hayırlı, uğurlu, uzun ömürlü olsun!
Allah bu oğlanı sana bağışlasın.
Derelerden sel gibi
Tepelerden yel gibi
Hamza pehlivan gibi
Dere tepe düz geçsin.
Allah bu oğlanı sana bağışlasın!.” denilir.

SAKLANAN KÜTÜK DÜĞÜN YEMEĞİNİN ALTINDA YANIYOR

Atılan kütük, yıllarca saklanacağı için sağlam çam ya da çıralı bir ağacın gövdesinden olmasına da dikkat edilir. Kütüğün daha sonra yetişkin birey olan erkeğin düğününde yapılan yemeğin altında yakılır. Bu kütük yeni yuva kuran erkek çocuğun yeni nesiller yetiştirmesini simgelemektedir.

Kütüğe sarılı al yazmanın üzerine konulan demir paraların da bir anlamı bulunmaktadır. Yeni doğan erkek bebeğin para gibi değerli, demir gibi sağlam olması dileğini ifade etmektedir.

H.Nesibe Solak